‘พยาธิ’ เชื้อโรคร้ายใกล้ตัวลูก

          คนสมัยก่อนเวลาเห็นเด็กตัวเล็กพุงโลก้นปอด มักจะบอกว่าสงสัยจะมีพยาธิ และคุณพ่อคุณแม่ก็พาลูกมาหาหมอ อยากได้ยาถ่ายพยาธิไปให้ลูกกิน ทั้งๆ ที่ยังไม่ตรวจดูเสียด้วยซ้ำว่าลูกมีพยาธิจริงไหม ถึงเวลาไขข้อข้องใจกันแล้วล่ะครับ

แบบนี้เสี่ยงติดพยาธิ

         ฟังแล้วน่ากลัวพิลึกนะครับ ความจริงเด็กสามารถติดพยาธิได้ทุกชนิดไม่ต่างจากผู้ใหญ่ แต่เพราะพฤติกรรมของเด็กทำให้เสี่ยงกับการติดพยาธิบางอย่างเป็นพิเศษ เช่น การที่เด็กชอบเอาของใส่ปาก อมนิ้ว โดยที่คุณพ่อคุณแม่ไม่รู้ ถ้าของสิ่งนั้นหรือมือไม่สะอาดและมีไข่พยาธิติดอยู่ ลูกก็อาจได้รับพยาธิกลุ่มพยาธิตัวกลมที่อาศัยในลำไส้ได้ง่ายโดยไม่รู้ตัว วิธีการรับเชื้อพยาธิแบบนี้คือผ่านการกิน

         ส่วนอีกหนทางหนึ่งที่พยาธิจะเข้าสู่ร่างกายคือ การสัมผัส พบบ่อยในเด็กวัยก่อนเรียนและวัยเรียน เพราะเด็กๆ ชอบเล่นหรือสัมผัสกับพื้นดินที่ชื้นแฉะซึ่งเป็นที่อยู่อาศัยของตัวอ่อนของพยาธิ ยิ่งถ้าลูกไม่ชอบสวมรองเท้า ตัวอ่อนพยาธิก็จะไชเข้าตามง่ามมือและเท้า เข้าสู่ร่างกายได้ง่ายขึ้น สำหรับการสัมผัสเช่นนี้อาจทำให้ติดพยาธิบางชนิด โดยเฉพาะพยาธิปากขอได้

เอ๊ะ! ลูกเรามีพยาธิหรือเปล่า

         พอคุณแม่เห็นลูกกินเท่าไหร่แล้วไม่อ้วน หรือเล่นไปด้วยเกาก้นไปด้วย ก็เอะใจว่า ลูกมีพยาธิ จนต้องรีบมาขอยาถ่ายพยาธิจากหมอ ทั้งที่จริงแล้วอาการของคนที่ติดเชื้อพยาธิมีหลากหลายมากและเกิดได้กับเกือบทุกระบบของร่างกายครับ ขึ้นอยู่กับชนิดของพยาธิ แต่เด็กส่วนใหญ่มักติดเชื้อพยาธิในปริมาณที่ไม่มากจึงมักไม่มีอาการแสดงออกมา เพราะลุกมักหายเองได้อยู่แล้ว คุณแม่ไม่ต้องเป็นกังวลไปครับ แต่ถ้ามีพยาธิจำนวนมากก็อาจก่อให้เกิดอาการตามชนิดของพยาธิครับ 

         พยาธิที่พบในเด็กส่วนใหญ่เป็นพยาธิที่อาศัยอยู่ในลำไส้ ลูกคุณแม่จึงมักมีอาการในระบบทางเดินอาหาร เช่น ท้องเสียบ่อยๆ และหายช้า ท้องอืด ตัวเล็ก ซีด อ่อนเพลีย เพราะพยาธิแย่งสารอาหารไป หรือบางคนอาจมีอาการคันก้น โดยเฉพาะช่วงเช้าๆ เพราะพยาธิจะมาออกไข่บริเวณรูทวาร

          อย่างไรก็ตาม อาการดังกล่าวไม่ได้จำเพาะกับโรคพยาธิอย่างเดียวนะครับ เด็กตัวเล็กทุกคนมีโอกาสเกิดพยาธิได้ไม่ว่าอ้วนหรือผอม หากลูกของคุณแม่มีอาการเข้าข่ายน่าสงสัย จึงควรพาไปตรวจอุจจาระ เพื่อการวินิจฉัยให้รู้ชนิดของพยาธิที่แน่นอน แล้วค่อยทำการรักษาดีกว่าครับ

ซื้อยาถ่ายพยาธิกินดีมั้ย

        ปกติยาถ่ายพยาธิค่อนข้างปลอดภัยครับ แต่อาจมีผลข้างเคียงไม่มากนัก คืออาจจะมีอาการคลื่นไส้อาเจียนได้บ้าง อย่างไรก็ตาม ยังมีการศึกษาการใช้ยาในเด็กอายุน้อยกว่า 2 ปีน้อยมาก เพราะเด็กเล็กยังมักไม่ติดเชื้อพยาธิ จึงไม่มีผู้ใช้ยามากพอที่จะยืนยันความปลอดภัยในเด็กเล็กครับ

        การใช้ยาถ่ายพยาธิในเด็ก คุณหมอจะต้องคำนึงถึงประโยชน์ที่จะได้รับ และความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น ทางที่ดีที่สุดคุณแม่ควรพาลูกไปพบคุณหมอเพื่อตรวจให้รู้แน่ๆ ก่อนว่าติดเชื้อพยาธิหรือไม่ แล้วค่อยคิดว่าจะกินยาถ่ายพยาธิหรือไม่ น่าจะปลอดภัยที่สุด หมอไม่แนะนำให้คุณแม่ซื้อยาถ่ายพยาธิมาให้ลูกกินเอง เพราะพยาธิแต่ละชนิดใช้ยาขนาดไม่เท่ากัน ระยะเวลาการรักษาไม่เท่ากัน แถมยาถ่ายพยาธิมีหลายชนิดเพื่อให้เหมาะกับชนิดพยาธิ บางครั้งใช้ยาไม่ถูกชนิดก็ไม่หาย แต่จะมีผลเสียมากกว่าอีกนะครับ

ฝึกนิสัยห่างไกลพยาธิ

        การติดเชื้อพยาธิป้องกันได้นะครับ ไม่จำเป็นว่าเด็กทุกคนต้องเคยติดเชื้อพยาธิเสมอไป ถ้าเรารู้จักดูแลสุขอนามัยให้ดี ก็ไม่น่าจะติดเชื้อพยาธิได้ ด้วยวิธีง่ายๆ ครับ

        อาหาร ความจริงอาหารไม่ต้องบอกก็รู้ว่าอาหารควรจะปรุงสุก สะอาด แต่ที่จะขอเน้นคือผัก เพราะบางครั้งการล้างผักสดไม่สะอาดก็อาจจะปนเปื้อนพยาธิได้ เพราะฉะนั้นคุณแม่ควรล้างทีละใบ โดยเปิดน้ำไหลผ่าน วิธีนี้ช่วยได้ทั้งล้างพยาธิและยาฆ่าแมลงครับ

        ของเล่นและสิ่งแวดล้อม การจะห้ามเด็กเอาของใส่ปากคงจะยากนะครับ แต่ถ้าของที่อมสะอาดขนาดกินได้ คิดว่าน่าจะทำได้ง่ายกว่า คุณแม่ควรนำของเล่นมาทำความสะอาดบ่อยๆ หรือบริเวณที่ปล่อยให้ลูกเล่นควรสะอาด ไม่มีมูลสัตว์ และไม่มีขยะมูลฝอย ก็ช่วยลดความเสี่ยงของพยาธิ และโรคท้องเสียได้มากครับ สำหรับเด็กโตที่เคลื่อนไหวอิสระ ก็ต้องบังคับให้สวมรองเท้าก่อนที่จะออกไปสัมผัสดินนอกบ้านครับ

        เล็บและมือ คุณแม่ควรฝึกให้ลูกล้างมือบ่อยๆ จนติดเป็นนิสัย และตัดเล็บให้สั้นอยู่เสมอ เพราะเล็บที่ยาวและมือที่ไม่สะอาดเป็นที่อยู่อาศัยของพยาธิได้เป้นอย่างดี ทั้งนี้คุณพ่อคุณแม่ควรตัดเล็บให้ลูกเป็นประจำ อย่างน้อยตรวจดูสัปดาห์ละครั้งครับ เพราะเด็กเล็กเล็บยาวเร็วมาก

        เพียงคุณแม่รู้จักและเข้าใจวิธีการป้องกันให้ลูกเล็กห่างจากพยาธิ หมอว่าต่อไปคุณแม่ก็ไม่ต้องกังวลว่าจะใช้ยาถ่ายพยาธิให้ลูกเล็กได้หรือไม่ครับ

สวัสดีคุณพยาธิ

      พยาธิมาจากไหนคุณแม่รู้ไหมครับ คำตอบคือไข่พยาธิอาจปนเปื้อนมาจากอุจจาระของคนที่ติดเชื้อพยาธิ มูลสัตว์ หรือบางครั้งไข่พยาธิและตัวอ่อนพยาธิ ก็สามารถปนเปื้อนมากับน้ำดื่มหรืออาหารที่ไม่สะอาด เช่น ผักดิบ เนื้อสัตว์สุกๆ ดิบๆ ฯลฯ

       แพทย์และนักวิทยาศาสตร์มักแบ่งกลุ่มพยาธิออกตามลักษณะหน้าตาของตัวพยาธิ โดยแบบเป็นกลุ่มใหญ่ๆ 3 กลุ่ม ดังนี้

        พยาธิตัวกลม พยาธิชนิดนี้พบบ่อยในเด็กครับ ลักษณะตัวกลมยาวๆ คล้ายไส้เดือนดิน ระวังอย่างสับสนกับไส้เดือนดินนะครับ ไส้เดือนดินไม่ใช่พยาธิเพราะอาศัยอยู่ในสัตว์อื่นไม่ได้ พยาธิตัวกลมมีความยาวตั้งแต่ตามองแทบไม่เห็นจนยาวเป็นฟุต (เห็นแล้วคิดถึงเส้นสปาเกตตี้) พยาธิตัวกลมที่เรารู้จักกันดี เช่น พยาธิเข็มหมุด พยาธิเส้นด้าย พยาธิแส้ม้า พยาธิปากขอ พยาธิไส้เดือน เป็นต้น

        พยาธิตัวแบน มีลักษณะตัวแบนๆ ถ้าคล้ายใบไม้เรียกว่า พยาธิใบไม้ มีขนาดตั้งแต่ใบเล็กตามองไม่เห็นจนถึงขนาดหลายนิ้ว พยาธิตัวแบนคล้ายใบไม้ที่รู้จักกันดี เช่น พยาธิใบไม้ในตับ พยาธิใบไม้ในลำไส้ และพยาธิใบไม้ในปอด แต่ถ้าตัวแบนคล้ายก๋วยเตี๋ยวเส้นใหญ่เรียกว่า พยาธิตัวตืด ซึ่งตัวใหญ่ๆ ยาวเป็นเมตรก็มี ชนิดที่รู้จักดีในกลุ่มนี้ เช่น พยาธิตัวตืดในวัวและตัวตืดในหมู

        พยาธิโปรโตซัว เป็นพยาธิอีกชนิดหนึ่งซึ่งมีขนาดเล็กมาก ถือเป็นสัตว์เซลล์เดียว ซึ่งต้องใช้กล้องจุลทรรศน์ส่องดู พวกนี้บางทีก็พบอาศัยอยู่ตามธรรมชาติได้




ที่มา .... ModernMoM